วันฮารีรายอ (ตามภาษามาลายูปัตตานี)

วันฮารีรายอ (ตามภาษามาลายูปัตตานี) หรือ วันฮารีรายา (ภาษามาลายูกลาง) เป็นวันรื่นเริงของชาวมุสลิมทั่วโลก ซึ่งใน 1 ปี ชาวมุสลิม มีวันฮารีรายอ 2 ครั้ง คือ อีดิลฟิตรี ตรงกับวันขึ้น 1 ค่ำ เดือนเชาวาล ซึ่งเป็นเดือน 10 ตามปฏิทินอิสลาม คือ วันออกบวช และ อีดิลอัฏฮา ตรงกับวันที่ 10 เดือน ซุลฮิจญะ หรือตรงกับเดือน 12 ของปฏิทินอิสลาม ซึ่งเป็นการฉลอง วันออกฮัจญ์ ซึ่งในวันดังกล่าวชาวมุสลิมจะไปเยี่ยมเยียนพ่อแม่ ญาติพี่น้อง เพื่อนบ้าน เพื่ออภัยต่อกันในสิ่งที่ผ่านมา โดยในวันอีดีลฟิตรี มุสลิมทุกคนจะต้องจ่าย ซะกาตฟิตเราะห์ คือการบริจาคทานแก่คนยากจนอนาถา ส่วนในวันอีดิลอัฏฮา จะมีการเชือดสัตว์พลี และทำ กุรบัน แจกจ่ายเนื้อเพื่อเป็นทานแก่ญาติมิตร สัตว์ที่ใช้ในการเชือดพลีได้แก่ อูฐ วัว แพะ ถือเป็นการขัดเกลาจิตใจของมนุษย์ให้เป็นผู้บริจาค เป็นการเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ต่อเพื่อนมนุษย์ ในวันฮารีรายอ ชาวมุสลิม จะเดินทางกลับภูมิลำเนาของตน มาร่วมประกอบพิธีกรรมทางศาสนาโดยพร้อมเพรียงกัน ได้พบปะ สังสรรค์กับเพื่อน ญาติพี่น้อง เพื่อจะได้ขออภัยต่อกัน
สำหรับพิธีกรรมในวันดังกล่าว ชาวมุสลิมจะตื่นนอนแต่เช้าตรู โดยเฉพาะผู้หญิงจะตกแต่งบ้านเรือนให้สะอาดสวยงามเป็นพิเศษ จัดเตรียมอาหาร ขนมต่างๆ ไว้ต้อนรับเพื่อน ญาติพี่น้อง และแขกที่มาเยี่ยมเยียน หลังเสร็จสิ้นภารกิจแล้วจึงจะอาบน้ำชำระร่างกายให้สะอาด เรียกว่า อาบน้ำสุนัต กำหนดเวลาอาบตั้งแต่เที่ยงคืนเริ่มต้นวันฮารีรายอ จนถึงพระอาทิตย์ตก แต่เวลาที่ดีที่สุดและเป็นที่นิยมอาบน้ำสุนัต คือ เมื่อแสงอรุณขึ้นขอบฟ้าในวันฮารีรายอ ในขณะอาบน้ำสุนัต ทุกคนจะต้องกล่าวดุอาร์ เป็นการขอพร จากนั้นจะเดินทางไปมัสยิดเพื่อละหมาดและเยี่ยมเยียนญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้วในกุโบร์ หรือสุสาน ที่ตั้งอยู่ภายในมัสยิดนั้นๆ.

Keputusan (Bahasa Melayu) 2:

วัน ฮา รี ราย อ (ตาม ภาษา มาลา ยู ปัตตานี) หรือ วัน ฮา รี รา ยา (ภาษา มาลา ยู กลาง) ซึ่ง ใน 1 ปี ชาว มุสลิม มี วัน ฮา รี ราย อ 2 ครั้ง คือ อี ดิ ล ฟิต รี ตรง กับ วัน ขึ้น 1 ค่ำ เดือน เชา วาล ซึ่ง เป็น เดือน 10 ตาม ปฏิทิน อิสลาม คือ วัน ออกบวช และ อี ดิ ล อัฏ ฮา ตรง กับ วัน ที่ 10 เดือน ซุ ล ฮิ จ ญะ หรือ ตรง กับ เดือน 12 ของ ปฏิทิน อิสลาม ซึ่ง เป็นการ ฉลอง วัน ออก ฮัจญ์ ญาติ พี่น้อง เพื่อนบ้าน เพื่อ อภัย ต่อ กัน ใน สิ่ง ที่ ผ่าน มา โดย ใน วัน อี ดี ล ฟิต รี มุสลิม ทุก คน จะ ต้อง จ่าย ซะ กา ต ฟิต เราะ ห์ คือ การ บริจาค ทาน แก่ คน ยากจน อนาถา ส่วน ใน วัน อี ดิ ล อัฏ ฮา จะ มี การ เชือด สัตว์ พลี และ ทำ กุ ร บัน สัตว์ ที่ ใช้ ใน การ เชือด พลี ได้แก่ อูฐ วัว แพะ ใน วัน ฮา รี ราย อ ชาว มุสลิม จะ เดินทาง กลับ ภูมิลำเนา ของ ตน ได้ พบปะ สังสรรค์ กับ เพื่อน ญาติ พี่น้อง
ชาว มุสลิม จะ ตื่น นอน แต่ เช้า ตรู จัด เตรียม อาหาร ขนม ต่างๆ ไว้ ต้อนรับ เพื่อน ญาติ พี่น้อง และ แขก ที่ มา เยี่ยมเยียน เรียก ว่า อาบ น้ำ สุ นั ต จนถึง พระอาทิตย์ ตก คือ ใน ขณะ อาบ น้ำ สุ นั ต ทุก คน จะ ต้อง กล่าว ดุ อา ร์ เป็นการ ขอ พร หรือ สุสาน ที่ ตั้ง อยู่ ภายใน มัสยิด นั้น ๆ.